Fobie

Co to jest fobia?

Fobia to chorobliwy lęk przed jakimiś przedmiotami lub sytuacjami (słownik PWN). Fobie należą do grupy zaburzeń lękowych, które cechują się silnym strachem przed określonym zjawiskiem albo rzeczą, przy czym strach jest nieproporcjonalny do rzeczywistego zagrożenia.

Skąd się biorą fobie?

Naukowcy szukają źródeł fobii w nieprawidłowym funkcjonowaniu mózgu (w strukturach związanych z lękiem), podatności genetycznej i procesach uczenia się, jak osoba uczy się kojarzyć określony obiekt lub sytuację z niebezpieczeństwem np. w dzieciństwie ktoś spadł z dużej wysokości i teraz boi się przebywać bardzo wysoko bo kojarzy jej się to z upadkiem i bólem.

Objawy fobii:

Objawy fobii można podzielić na objawy związane z psychiką i objawy fizyczne.

Objawy psychiczne:

·    Narastający niepokój

·    Uczucie silnego napięcia

·    Nerwowość w obliczu niewielkich bodźców związanych z rzeczą/ sytuacją wywołującą fobię

·    Trudność ze skupieniem uwagi

·    Drażliwość

·    Uczucie paniki

·    Wrażenie utraty kontroli w sytuacji lub w kontakcie z przedmiotem wywołującym fobie.

Objawy fizyczne:

·    Przyśpieszone, bardzo szybkie bicie serca

·    Ból brzucha/ żołądka

·    Wrażenie duszności, problemy z oddychaniem

·    Nudności, wymioty

·    Ból głowy

·    Zawroty głowy, omdlenia

·    Zamazywanie obrazu

·    Szumy, dzwonienie w uszach

·    Dreszcze

·    Napięcie mięśni

·    Po ustaniu zagrożenia pojawia się zmęczenie i senność.

Rodzaje fobii:

·    Fobia społeczna

·    Fobie określone (strach przed określonym obiektem/ sytuacją)

·    Agorafobia – bez zaburzeń lęku panicznego

·    Fobie bliżej nieokreślone – są diagnozowane u danej osoby gdy występują u niej objawy fobii, ale nie spełnia wszystkich kryteriów.

Przykłady fobii:

·    Klaustrofobia – strach przed zamkniętymi, małymi, ciasnymi pomieszczeniami.

·    Arachnofobia – strach przed pająkami, objawia się również wstrętem przed pająkami.

·    Entomofobia – strach przed insektami. Może się objawiać strachem przed wszystkimi owadami lub tylko przed jednym np. strachem przed osami, zazwyczaj spowodowany jest traumatycznymi zdarzeniami z przeszłości np. ktoś został użądlony przez osę, co spowodowało u niego wstrząs anafilaktyczny.

·    Akustykofobia – strach przed hałasem.

·    Eremofobia – strach przed samotnością, pozostaniem samemu.

·    Kynofobia – strach przed psami.

Leczenie fobii:

Leczenie zazwyczaj odbywa się przy pomocy terapii poznawczo-behawioralnej, a w niektórych przypadkach, kiedy objawy są nasilone i utrudniają codzienne funkcjonowanie (np. przy fobii społecznej) korzysta się z leczenia farmakologicznego.

Najczęstszymi metodami stosowanymi w ramach terapii poznawczo-behawioralnej są:

·    Metoda zanurzenia – polega na wystawieniu osoby na działanie bodźca, który realnie występuje (np. spotkanie z psem), lub bodźca wyobrażonego (osoba tylko wyobraża sobie spotkanie z psem)

·    Metoda modelowania – polega na stworzeniu warunków, w których pacjent ma możliwość obserwowania osobę (która nie zmaga się z fobią) wykonującą czynności związane z sytuacją lub obiektem wywołującym fobię.

·    Metoda systematycznej desensytyzacji – polega na stopniowej ekspozycji na obiekt lub sytuację, która ma sprawić, że pacjent oswoi się z nimi, co pozwoli mu przezwyciężyć lęk.